De werking van het Kenniscentrum Vlaamse Steden steunt op een interlokale samenwerkingsovereenkomst van vijf jaar tussen de centrumsteden en VVSG, gestart in 2007.
Deze interlokale samenwerking geldt specifiek voor de centrumsteden. De stedelijkheid staat dus centraal.
Mogelijke velden om te werken aan stedelijkheid zijn: identiteit van steden, diversiteit en sociaal kapitaal, dynamiseren en economische hefbomen, fysieke en sociale vernieuwing, stedelijk burgerschap, bestuurlijke capaciteit en organiserend vermogen.
Het Kenniscentrum Vlaamse Steden wil in deze materies:
- de kennis en ervaringen die in Vlaamse en Europese steden reeds aanwezig is beter ontsluiten en breder delen (kenniswerking)
- de samenwerking tussen Vlaamse steden bevorderen als steun voor een innovatief, effectief en efficiënt lokaal stedelijk beleid (samenwerking)
- beleidsacties opzetten om op alle overheidsniveaus (ook Europa) en in de Vlaamse samenleving te werken aan een meer en beter op stedelijkheid gericht beleid (actiegericht)
De prioritaire thema's zullen worden bepaald aan de hand van een denkdag/startmoment voor de nieuwe periode. Daarbij zal men zich ook baseren op de evaluatie van de derde samenwerkingsperiode en de bevraging van de managementteams in het voorjaar 2021.
Op basis daarvan zal een meerjarenplanning worden opgemaakt, met daarnaast nog ruimte voor meer operationele vragen/thema's die doorheen de periode 2022-2026 kunnen opduiken.
De eerste klanten zijn de stadsbesturen en hun instellingen. Steden en de Vlaamse overheid kunnen advies vragen. Het Kenniscentrum Vlaamse Steden is aanvullend aan de werking van de VVSG en werkt ermee samen of stemt ermee af.
Door de formule van een interlokale samenwerkingsvorm, is gekozen voor een flexibele en lichte structuur. Overeenkomstig het Decreet Lokaal Bestuur (atikel 392 e.v. DLB) is de interlokale vereniging de meest losse vorm van samenwerking (zonder rechtspersoonlijkheid). Er wordt een overeenkomst afgesloten tussen de gemeenten. Deze overeenkomst heeft statutaire draagkracht.
Er is een beheerscomité waarin afgevaardigden van de 13 steden zetelen (de Burgemeesters van de Vlaamse centrumsteden). Deze komt minimaal twee maar per jaar samen.
Daarnaast is er een dagelijks bestuur met voorzitter, ondervoorzitter, vijf algemeen directeurs uit de centrumsteden, een vertegenwoordiging van de Vlaamse Gemeenschapscommissie, een afgevaardigde van de VVSG en twee externe experten.
Daarnaast zijn er werkgroepen, overlegmomenten, klankbordgroepen,....
Er is een nauwe link met de VVSG. De VVSG is een vzw die het beheer van de interlokale vereniging op zich neemt (financies, personeel, huisvesting en secretariaatstaken, boekhouding op een aparte kostenplaats (gecontroleerd door bedrijfsrevisor-commissaris).
Uit de evaluatie is gebleken dat de lichte en flexibele organisatie als positief wordt ervaren. In de hele periode is de financiële bijdrage nagenoeg constant gebleven terwijl in verhouding de output werd versterkt. Ongeveer 2/3 van het budget zijn eigen middelen uit lidgelden en 1/3 subsidies.
Er is tevens een voorstel om de personeelsformatie vanaf 2022 lichtjes uit te breiden tot 3,5 fulltime equivalenten omdat is gebleken dat het aantal personeelsleden (2 VTE) een te beperkte capaciteit inhield. Dit zal er toe leiden dat het budget zal moeten worden opgetrokken.
Per programmalijn werden doorheen de periode bij verschillende programmaonderdelen (verkennende) onderzoeken uitgevoerd. Deze werden uitbesteed aan onderzoeksbureaus/consortia of werden door een staflid van het Kenniscentrum uitgevoerd. Daarnaast deelden de centrumsteden ook meer hun kennis en werd actiever samengewerkt.
Er werd tevens gezorgd voor kennisspreiding via websites, nieuwsbrief, rubriek, studiedagen en seminaries.
Sommige complexere problemen moeten op een hoger bestuurlijk niveau bekeken worden. Het Kenniscentrum Vlaamse Steden speelde een rol in de contacten met Europa, de federale en regionale overheid en de lokale besturen.
Tijdens de lopende samenwerkingsovereenkomst werden binnen een aantal programmalijnen een grote sprong voorwaarts gemaakt. Het gaat ondermeer om OBMi (Omgeving, Beleid Management informatie), Smart Cities, Stadsgenoten, Gebiedsgericht werken en Ruimtelijk rendement.
De samenwerkingsovereenkomst interlokale vereniging "Kenniscentrum Vlaamse Steden" wordt goedgekeurd.