Bomen en groen in de stad hebben veel positieve effecten op de leefomgeving: ze verbeteren de waterhuishouding, beperken de opwarming van de stad en dragen bij aan een betere luchtkwaliteit. Daarnaast vergroten bomen en groen de biodiversiteit, maken de omgeving prettiger om in te leven en hebben een positieve invloed op de gezondheid. Het is dus van groot belang om de groenvoorzieningen in de stad te koesteren. Tegelijkertijd worden de effecten van klimaatverandering steeds meer zichtbaar in onze leefomgeving. Ook de groenvoorzieningen worden niet gespaard. Zij zijn vaak niet bestand tegen de hete en droge zomers en de grote hoeveelheid regen die op andere momenten in korte tijd valt. Het gevolg is de achteruitgang van zowel de kwaliteit als het beheer van het openbare stadsgroen.
De vraag is nu welk stadsgroen wel toekomst- en vooral klimaatrobuust is. Hiervoor kunnen onderzoeksresultaten vanuit de (bos)ecologie worden benut. Min of meer natuurlijke ecosystemen lijken namelijk vaak beter bestand tegen droogte en klimaatverandering. Dit heeft voornamelijk te maken met de bodemopbouw, het bodemleven en de vegetatiesamenstelling, die in een natuurlijk systeem beter op elkaar zijn afgestemd.
De partners in dit project zullen, samen met de onderzoeksinstellingen Ugent en Kragten, onderzoeken welk stadsgroen klimaatrobuust is. Er wordt hiervoor ingezet op 3 soorten stadsgroen (kleinschalig, middelgroot en grote groengebieden).
Pilots Brugge
Stad Brugge zet in op twee pilots in dit projectvoorstel.
Ten eerste een pilot in het werkpakket rond kleinschalig groen voor het ontwikkelen en uittesten van het multilayer concept. Brugge schuift hiervoor de ontharding en vergroening van de Annuntiatenstraat naar voor.
De Annuntiatenstraat is een belangrijke verbindingsweg in de binnenstad voor de bewoners. De straat heeft momenteel zeer weinig groen en is zo goed als helemaal verhard. Tijdens warme dagen wordt het (net zoals op vele andere plaatsen in de binnenstad) heel warm (hittestress).
Ten tweede met Maleveld een pilot voor het werkpakket rond voorbereiding en uitvoering grote groenprojecten. Maleveld ligt in de “derde groene gordel” die het Brugse stedelijk gebied omsluit. Deze omvat de grotere groendomeinen, is belangrijk voor de leefbaarheid van de stad en heeft een belangrijke waterbergende en klimaat regulerende functie.
Het Brugse klimaatplan is ambitieus: tegen 2030 willen we de lokale uitstoot van CO₂ in Brugge verminderen met bijna de helft. Daarmee blijft Brugge op koers om de wereldwijde klimaatopwarming onder de 1,5°C te houden. Samen met alle Bruggelingen en Brugse organisaties, verenigingen, ondernemingen vormen we ‘BruggeNaarMorgen, samen naar een klimaatneutraal en -robuust Brugge tegen 2050’.
Het klimaatplan benoemt specifiek het klimaatrobuust maken van de stad en groene gordels. Binnen Maleveld is ruim 20ha vrij voor inrichting en bebossing met als doel een streekeigen biodiversiteit, verhoogde koolstofopslag en beperken van de hittestress.
Op basis van vooronderzoek zijn natuurdoelen en sociaal-recreatieve noden omschreven. Dit heeft geleid tot een gebiedsvisie die door het College van Burgemeester en Schepenen (CBS) bekrachtigd is. Ook liet de stad door de UGent een literatuurstudie rond klimaatrobuuste aanplanttechnieken maken en een masterproef 'voorstel bebossing'.
We willen inzetten op een versnelde en gedetailleerde inventarisatie van alle natuurtypes. Met die telgegevens wil de stad klimaatrobuust aanplanten om de reeds aanwezige dier- en plantensoorten te behouden en tevens het habitat uit te breiden door ontsnippering tegen te gaan. Maar tevens potentiële habitats te detecteren en deze te implementeren in de bredere gebiedsvisie. Uit de literatuurstudie UGENT worden nieuwe planttechnieken (tijdstip van aanplant, additieve waterkristallen, uitheemse en niet-invasieve plantensoorten,…) opgelijst, deze worden uitgeprobeerd en gemonitord.
Voor beide pilots zal de vergroening/aanplant gebeuren met burgerparticipatie o.a. door geboortebos-acties en specifieke doeleinden zoals ‘week van het bos’ e.a. De stad heeft hierin een jarenlange traditie.
De stad Brugge zal ook werkpakketleider zijn voor WP6, het werkpakket waar project Maleveld is in opgenomen. Als werkpakketleider staan we in voor de coördinatie en de uitvoering van de activiteiten in het werkpakket en coördineren we overleg en afstemming tussen de pilots onderling. Om de samenwerking en kennisuitwisseling te stimuleren zullen enkele workshops georganiseerd worden.
De uitvoering en coördinatie van het project zal opgenomen worden vanuit de cluster openbaar domein in samenwerking met de strategische cel/subsidiewerking en andere diensten waar nodig.
Samenwerkingsovereenkomst
Eigen aan het programma Vlaanderen-Nederland is dat de samenwerkingsovereenkomst mee ingediend moet worden bij de projectaanvraag.
Bij indiening dient de stad Brugge een samenwerkingsovereenkomst aan te gaan met de leadpartner. Dit dient te worden getekend binnen de 4 weken na indiening. In deze samenwerkingsovereenkomst worden de rechten en plichten tussen de leadpartner en de stad Brugge vastgelegd, indien het project finaal goedgekeurd wordt. De ondertekening van deze samenwerkingsovereenkomst wordt geagendeerd op de gemeenteraad van oktober 2023.
Budget
Het budget voorzien voor de stad Brugge is 521.520 euro met 46,5% subsidie. Dit omvat de werken aan de beide pilots + werkingsmiddelen (424.000 euro), staff costs (84.800 euro) en overhead (12.720 euro).
De cofinanciering van 279.145,24euro (53,5%) is reeds voorzien in het MJP (bestaande staff cost en aanleg pilots). Er is geen meerkost.
Bij goedkeuring van het project zal een nota aan de gemeenteraad worden voorgelegd met subsidiëringscode en financiële dimensies.
Link beleidsprogramma
220. We wapenen ons tegen de effecten van de klimaatverandering door in te zetten op groenblauwe dooradering van het stedelijk weefsel en maatregelen te nemen die leiden tot een overstromingsrobuust openbaar domein. Door de gevolgen van de klimaatverandering verhogen de toekomstige risico’s op zowel watertekorten, overstromingen als hitte-effecten in de stad. Door het openbaar domein slim in te richten met voldoende groen en door extra ruimte te geven aan het water, vangen we de gevolgen van de klimaatveranderingen veel beter op.
265. Met de juiste ruimtelijke beleidskeuzes bereiden we ons voor op een duurzame en klimaatneutrale toekomst.
268. Hernieuwbare energie, energie-efficiëntie en klimaatadaptatieve maatregelen worden geïntegreerd in de ruimtelijke ordening.
Link met het klimaatplan
Brug 6: Brugge is klimaatrobuust:
- Pijler 14: Brugge is een slimme waterstad;
- Pijler 15: Brugge is een blauw-groene stad;
- Pijler 16: klimaatrobuust worden we samen.
De gemeenteraad keurt de samenwerkingsovereenkomst voor het project 'klimaatrobuust stadsgroen' goed.