2023_RMW_00037 - Cel Lokaal Sociaal Beleid - voorstel maatregelen ter bestrijding van de Non-Take Up (NTU) van sociale rechten - goedkeuring.

Doelstelling

Brugge kent een rijke geschiedenis aan sociale dienstverlening. Er zijn heel wat voordelen voor kwetsbare inwoners in Brugge, zoals het Brugs Menswaardig Inkomen, de borstvoedingspremie en babykaart voor eersteleeftijdsmelk, surpluspremie voor mantelzorgers met Verhoogde Tegemoetkoming in de ziekteverzekering (VT), de UITPAS, opknappremie,…

De doelstelling van de voordelen voor kwetsbare inwoners wordt voor een deel teniet gedaan doordat niet alle inwoners hun rechten opnemen.
Vanuit de cel Lokaal Sociaal beleid stellen we een set maatregelen voor met als doel de non-take up van rechten te verminderen. 

Voorstel maatregelen in Brugge

Verhogen van de bekendheid van de sociale rechten en voordelen

Rechthebbenden moeten op de hoogte zijn van de bestaande rechten en voordelen om die te kunnen opnemen. We stellen voor om die bekendheid van sociale rechten te verhogen bij verschillende doelgroepen en in te zetten op de toeleiding.

• Bij burgers: Algemene communicatiekanalen inzetten om meer te informeren in eenvoudige en klare taal over sociale voordelen en dan specifiek over de sociale voordelen die groep Brugge toekent. 
• Bij rechthebbenden: Sociale instanties informeren rechthebbenden actief over hun rechten en niet enkel de rechten die door hun organisatie worden toegekend. We hanteren hier het no wrong door-principe. CAW, sociale dienst van de mutualiteit, OCMW- en stadsdiensten ontwikkelen samen gebruiksvriendelijke instrumenten om aan actieve rechtenverkenning en -toekenning te doen in contacten met cliënten. Het zou in principe niet mogen uitmaken waar de cliënt contact opneemt. Hij/zij zou steeds geïnformeerd moeten worden over alle rechten. We volgen de ontwikkeling van de rechtenverkenner op Vlaams niveau actief op.
   De verschillende organisatie engageren zich om voldoende middelen (personeel en tijd) ter beschikking te stellen om aan actieve rechtenverkenning en toekenning te doen. Nu ontbreekt vaak de tijd en zorgt de dossierdruk ervoor dat hulpverleners onvoldoende kunnen inzetten op actieve rechtenverkenning en -toekenning.
• Bij belendende sectoren: Bekendmaking van de rechten bij de belendende sectoren zodat ook zij kunnen detecteren en doorverwijzen. Het GBO zet hier al op in met webinars en folders. We denken ook aan een soep en feiten-moment waar non-take up, oorzaken en oplossingen voorgesteld worden aan het middenveld. Het moment kan ook aangegrepen worden om een samenwerkingsverband op te starten met geïnteresseerde organisaties.

Proactief identificeren van de rechthebbenden

• We zetten een samenwerkingsverband op van organisaties die in contact komen met rechthebbenden en hen kunnen toeleiden naar de bevoegde instanties. We denken aan Eerstelijnsdiensten (ism eerstelijnszone: huisartsen, diensten voor gezinszorg, kinesisten, thuisverpleegkundigen,…), K&G, brugfiguren en scholen, toeleiders diversiteit, houvasters, Huis van het Kind, outreach, armoedeverenigingen, energieloket, …
• We onderzoeken de mogelijkheid om via administratieve databanken en uitwisselen van gegevens tussen organisaties de identificatie van rechthebbenden te verhogen. Dit uiteraard binnen de grenzen van de privacywetgeving.
  Voorbeeld: de gegevensdeling vanuit het lokaal team Kind en Gezin met het OCMW in functie van vroegtijdige ondersteuning  en het  voorkomen van onderbescherming. De uitgewerkte regeling geldt voor alle gezinnen met ondersteuningsnoden waarop het OCMW mogelijk een antwoord kan bieden. Dit kan de lokale samenwerking gemakkelijker maken in het belang van gezinnen en kinderen. De informatie en lijsten met rechthebbenden op Verhoogde tegemoetkoming uit het MAGDA-platform is een 2^de voorbeeld.
• Het OCMW Brugge is mede-initiatiefnemer bij het project “Automatisch advies leefloon: voor aanvragers van een leefloon en maatschappelijk werkers van OCMW’s, zowel in grote steden als in kleinere gemeentes, biedt deze nieuwe aanpak een betrouwbaar geautomatiseerd advies over de mogelijkheid om een leefloon toe te kennen door als één van de eerste stappen in het aanvraagproces de beschikbare KSZ-data automatisch te analyseren via een algoritme. “
  We kijken uit naar de resultaten van het project en willen lessons learned meenemen in nieuwe projecten (http://gzg-prod.azurewebsites.net/index.php/project-automatisch-advies-leefloon)

Non-take up verminderen door administratieve vereenvoudiging

• Non-take up stijgt als regels of aanvraagprocedures moeilijk en ingewikkeld worden en de moeite voor het aanvragen van het recht en het voorzien van de nodige bewijslast  niet opweegt tegen de baten van het recht. Daarom willen we werk maken van een kader sociale rechten in Brugge met volgende basisprincipes:
  1. automatische toekenning van de rechten;
  2. zoveel mogelijk één voorwaardenkader voor alle sociale rechten van groep Brugge;
  3. maximaal inzetten op laagdrempelige niet stigmatiserende afhaalpunten.
• 1 onderzoek leidt tot openen van alle rechten die door groep Brugge toegekend worden. Dit heeft ook tot gevolg dat kosten/baten-balans voor de rechthebbenden stijgt en rechthebbende voor relevantere bedragen rechten openen.

Non-take up vriendelijk beleid

Om non-take-up van sociale rechten te verlagen, moeten beleidsmakers of overheidsinstanties zich bewust zijn van de gedragsbarrières en cognitieve biases ( = voorspelbare fouten) en hierop inspelen bij het maken van nieuw beleid of bij beleidshervormingen.

Groep Brugge reflecteert bij elk nieuw of herwerkt beleid over de mate waarin het non-take up vermijdt:

• Vermijd complexiteit
• Gebruik klare taal
• Aligneer zoveel als mogelijk op het voorwaardenkader
• Maak de rechten bekend bij burgers, rechthebbenden en middenveld
• Automatische toekenning is de regel. In de begrotingsopmaak wordt uitgegaan van een maximale toekenning en een minimale non-take up van het recht.