Het Beleidsplan Ruimte wordt een beleidsdocument dat, als opvolger van het gemeentelijk ruimtelijk structuurplan, een actueel kader zal vormen voor de ruimtelijke toekomst van de stad. Het zal voor de komende decennia de leidraad zijn voor keuzes in de manier waarop we de ruimte in Brugge verder gaan gebruiken, inrichten, organiseren, ordenen.
Het ontwerpvoorstel BRB is strategisch en uitvoeringsgericht
De Vlaamse Codex Ruimtelijke Ordening (artikel 2.1.1) bepaalt dat een Beleidsplan Ruimte een strategisch plan is en tegelijk uitvoeringsgericht. Het bestaat uit een strategische visie en beleidskaders. Zo bestaat het ontwerpvoorstel BRB (in bijlage) uit een strategische visie en 5 beleidskaders.
De strategische visie kijkt op lange termijn: 2050. Ze brengt met 5 ambities één verhaal over de stad die Brugge in 2050 wil zijn:
… In 2050 is Brugge (nog steeds) een leefbare en beleefbare stad, aantrekkelijk om er te wonen, te werken, te ondernemen en om er te investeren. De Stad stelt open ruimte centraal in haar ruimtelijk beleid: een groen blauw open ruimte raamwerk bepaalt de maat voor een kwaliteitsvolle stadsontwikkeling. Er wordt plaats gemaakt om te wonen, te werken, te ondernemen zonder daarvoor open ruimte in te nemen. Zo groeit de stad in kwaliteit.
De Stad waardeert (nog steeds) wat ze overerfde uit het verleden. Ze houdt erfgoed in al zijn diversiteit (bouwkundig én landschappelijk) levendig door het te ‘ontwikkelen’ ten dienste van de stad en haar inwoners in de eerste plaats.
In 2050 zijn Bruggelingen ‘thuis’ in hun stad. Ze wonen in aangename woonbuurten waar voorzieningen nabij zijn en kwaliteitsvolle publieke ruimte uitnodigt tot wandelen en fietsen en spontaan ontmoeten. Ook multifunctionele centrale plaatsen waar ruimte gedeeld wordt zijn plekken voor ontmoeting. Buurten en wijken werken samen in een netwerk waarbinnen ook meer gespecialiseerde voorzieningen, die niet in elke buurt te vinden zijn, vlot bereikbaar zijn. Zo ook voor de regio.
Want de stad is ook in 2050 (nog steeds) magneet voor de regio. Hoog dynamische activiteiten (grote ruimtevragers, publiekstrekkers, …) liggen gebundeld en geclusterd, waar de stad goed regionaal, nationaal tot internationaal ontsloten is. Dit in goed nabuurschap en versterkende relaties aangaand met de stad of met de open ruimte …
De 5 ambities leveren het Brugse maatwerk op de Vlaamse strategische visie die de Vlaamse Regering voor het Beleidsplan Ruimte Vlaanderen goedkeurde in 2018.
De 5 beleidskaders kijken op middellange termijn: 2035. Ze stippelen uit hoe we het beeld van Brugge 2050 gaan waarmaken (in doelstellingen) en wat we daarvoor gaan doen tegen 2035 (in acties).
Elke beleidskader landt met het strategisch verhaal ergens in de Brugse ruimte: de open ruimte, de wijk, het woonweefsel, de gespecialiseerde campussen en plekken waar de stad in verandering is. Allemaal types omgevingen waar het debat over de bouwshift speelt, over ruimtelijk rendement, over het vrijwaren van open ruimte en over het versterken van een groenblauw netwerk. De 5 beleidskaders geven richting aan dat debat, en vormen een integraal verhaal in lijn met de strategische visie.
Met de 5 beleidskaders brengen we de stad stapsgewijs dichter bij het beeld van Brugge 2050. Beleidskaders kunnen aangepast worden of er kunnen nieuwe beleidskaders goedgekeurd worden naarmate er stappen genomen zijn of volgende stappen moeten voorbereid worden. De Vlaamse wetgever heeft beleidskaders namelijk opgevat als een ‘aanbouwmodel’; de Vlaamse Codex Ruimtelijke Ordening maakt het mogelijk om aanvullende beleidskaders vast te stellen die vervolgens integraal deel uitmaken van het beleidsplan ruimte.
Elk beleidskader vertaalt en concretiseert het verhaal over de stad die we in 2050 willen zijn – de strategische visie – in doelstellingen.
Om de doelstellingen te bereiken worden acties geformuleerd. Die acties zijn velerlei. Ze kunnen gaan over een houding, reflex of mentaliteitswijziging. Soms is het nodig om te sleutelen aan de ruimtelijke ordening van de stad zoals die regelgevend is vastgelegd in bestemmingsplannen (RUP’s of het gewestplan – BPA) of een verordening. Vaak is het nodig om gebiedsgericht visie ontwikkelen. Via onderhandelingsstedenbouw of een dialogerend vergunningenbeleid kunnen partners gevonden worden in projecten. En er zijn ook sleutels die de Stad zelf in handen heeft of kan nemen, bijvoorbeeld door pionier of voortrekker te willen zijn, als beheerder van het openbaar domein … . En tot slot, monitoring, omdat continu meten, weten is en de Codex Ruimtelijke Ordening dat ook oplegt.
Het beleidskader ‘groenblauw raamwerk activeren’ speelt zich af de in de open ruimte. Enerzijds zoals die planologisch verankerd zit in ‘zachte bestemmingen’, anderzijds zoals open ruimte, in werkelijkheid wordt beleefd in de stad.
Dit beleidskader formuleert 2 doelstellingen tegen 2035 om een groenblauw open ruimte raamwerk uit te bouwen dat cruciaal is voor de (be)leefbare stad die Brugge in 2050 nog steeds wil zijn. Het zorgt voor een waterveilige stad waar we water kunnen opvangen en houden, waar hitte gemilderd wordt, waar gespeeld kan worden in groene en blauwe snippers en grotere gehelen. Stads(nabije)landsbouw biedt kansen om actief aan het raamwerk te bouwen en het raamwerk kan drager zijn voor zachte verbindingen. Eens dit raamwerk goed zit, kan en zal de stad ook toekomstgericht en complementair ontwikkelen. Het groenblauw raamwerk bepaalt dus, de maat voor de ontwikkeling van de stad.
Het beleidskader ‘wijkdynamiek concentreren’ zoomt in op stadswijken en dorpscentra.
Dit beleidskader formuleert 3 doelstellingen tegen 2035 om er levendige centrale plaatsen te maken die samenwerken in een netwerk van stads- en wijkknopen. Door wijkdynamiek te concentreren zorgen we voor een nabijheid van voorzieningen, waar mogelijk collectief georganiseerd en bereikbaar te voet of met de fiets. Brugge wil er zijn ambitie van fietsstad verder mee waarmaken en versterken. Door wijkdynamieken samen te brengen, meer ruimte en voorzieningen te delen, ontstaan plekken voor ontmoeting. Die plekken zijn nodig voor een warme of inclusieve stad.
Het beleidskader ‘woonweefsel transformeren’ speelt zich af in de stadswijken en dorpen, binnen de ruimte die we al beslaan om te wonen, te werken, te ontspannen en daar ook voor planologisch is bestemd.
Dit beleidskader formuleert 3 doelstellingen tegen 2035 om slimmer, zuinig en efficiënter plaats te maken om te wonen en hoe we dat verweven met ruimte om te ondernemen en te ontspannen. Stads”uitbreiding” door planologisch in te nemen op open ruimte is niet langer aan de orde. We moeten er verder plaats voor maken binnen de ruimte die we vandaag al beslaan. Het woonweefsel staat voor verschillende transformatie-opgaven die om een geïntegreerde aanpak vragen. Er is nood aan meer woningentypes in een gevarieerd palet aan woonomgevingen waar elkeen (volgens zijn budget) een betaalbare woonst vindt. Waar we kunnen koppelen we dit aan opgaven als een duurzame mobiliteit, een meer sociaal zorgende stad, een klimaatrobuuste stad.
Het beleidskader ‘campussen intensiveren’ speelt zich af op de gespecialiseerde terreinen of ‘campussen’ die afgebakend en bestemd zijn of worden voor specifieke vormen van bedrijvigheid die niet verweefbaar zijn in een woonomgeving en daarom gescheiden of afgezonderd worden op specifieke terreinen. Dit zijn de regionale bedrijventerreinen Chartreuse, Waggelwater, Blauwe Toren en het gebied ten westen van de Blankenbergse Steenweg (cfr. beslist beleid), het havengebied, de socio-medische campus AZ Sint Jan en campus Sint-Lucas, de Hoge scholen campussen, Sport Vlaanderen - regionale sportcampus.
Dit beleidskader formuleert 2 doelstellingen tegen 2035 om deze campussen, binnen de daarvoor bestemde ruimte, maximaal ruimte-efficiënt en ruimtezuinig en in goed nabuurschap in te zetten in een stad die blijft aantrekken als werkgeverspool, een sterk regionale rol blijft spelen in zorg en onderwijs en dus in 2050 nog steeds ‘magneet voor de regio wil’ zijn.
Het beleidskader ‘transformatieplekken regisseren’ heeft betrekking op strategische plekken in de stad waar de kans ligt om het beeld van Brugge 2050 in geconcentreerde vorm te realiseren en in die zin aan de structuur van de stad te sleutelen. Plekken die vandaag voor zich spreken zijn: de stationsomgeving, het kaaidistrict en Zeebrugge. Maar naast deze 3, zijn er nog (ongekende) plekken waar de stad ‘transformeert’ of zal ‘transformeren’, waar de kans ligt – of waar we vooral moeten zorgen dat we kans niet missen – om met de 5 ambities voor 2050 ‘aan de slag te gaan’.
Het beleidskader formuleert handvaten om op die plekken aan het roer te zitten en als Stad een actieve partner te zijn in transformatieprocessen die het beeld van Brugge 2050 doelgericht op strategische plekken realiseert.
Het ontwerpvoorstel BRB wordt ondersteund door de nota Brugge Vandaag
De Vlaamse Codex Ruimtelijke Ordening (artikel 2.1.1) bepaalt dat een Beleidsplan Ruimte door onderzoek wordt ondersteund en de uitvoering ervan gemonitord wordt. Zo wordt het voorontwerp BRB ondersteund door de nota ‘Brugge Vandaag 2022’.
‘Brugge Vandaag 2022’ (in bijlage) is een toestandsrapport, dat informatie bevat over trends, kansen en uitdagingen die vandaag relevant zijn in de stad. Met die informatie onderbouwt het de beleidskeuzes die in het BRB worden gemaakt. Tegelijk is het een instrument voor monitoring. Na “Brugge Vandaag 2022” zullen ook versies 2026, 2032, … volgen, waarin opnieuw wordt gerapporteerd over de actuele toestand. Door opeenvolgende versies met elkaar te vergelijken, beslist stad Brugge tot eventuele aanpassingen aan het BRB.
Het ontwerp MER beoordeelt de keuzes in het ontwerpvoorstel BRB
Het ontwerp MER (in bijlage) beoordeelt de beleidskeuzes in de strategische visie en de beleidskaders op hun effecten op het milieu voor de volgende milieu- en omgevingsthema ‘s: bodem en water, mobiliteit, luchtkwaliteit, geluid, biodiversiteit, landschap, bouwkundig erfgoed en archeologie, ruimte, klimaat, gezondheid.
Uit de globale milieubeoordeling blijken er geen sterk negatieve effecten te verwachten en zijn er dus geen milderende maatregelen nodig.
De strategische keuzes of ambities in de strategische visie (open ruimte centraal, groeien in kwaliteit, levend en divers erfgoed, netwerk van buurten, magneet voor de regio) zijn globaal genomen gunstig voor de onderzochte milieuthema’s en zullen een positieve impact hebben op de leefomgevingskwaliteit in het algemeen en het welzijn en de gezondheid van de bevolking in het bijzonder.
Het ontwerp MER beoordeelt ook de mate waarin de beleidskaders bijdragen aan het bereiken van beleidsdoelstellingen voor de onderzochte milieuthema’s. De effecten blijken overwegend neutraal tot positief te zijn, met zelfs een aantal sterk positieve effecten. Negatieve effecten blijken evenwel voor het beleidskader ‘campussen intensiveren’ op het vlak van biodiversiteit, landschap en gezondheid en voor het beleidskader ‘groenblauw raamwerk activeren’ op het vlak van biodiversiteit. Dit komt omdat de open ruimte mal uitgaat van (gewenste) bestemmingen i.p.v. feitelijke open ruimte. De Spie, Chartreuse, de Blankenbergse Steenweg, de Dudzeelse polder zijn niet opgenomen in de open ruimte mal, maar wel als campus, voortwerkend op regionale of bovenlokale keuzes die op vandaag gemaakt of beleidsmatig beslist zijn in bovenlokale planningsprocessen en procedures cfr. de afbakening regionaal stedelijk gebied, de afbakening zeehavengebied. Deze keuzes zijn nog steeds compatibel met de regionale rol die Brugge wil opnemen cfr. de ambitie magneet voor de regio.
Het ontwerp MER formuleert aanbevelingen (dit zijn geen milderende maatregelen) om een negatieve bijdrage te milderen of om een positieve bijdrage te versterken. Aanpassing of nuancering van het BRB op basis van deze aanbevelingen wordt samen bekeken met de resultaten van het openbaar onderzoek over het ontwerp BRB en het ontwerp MER.
Volgende stappen
Na definitieve vaststelling van het ontwerp BRB door de Gemeenteraad zijn de volgende wettelijke stappen volgens het Besluit ‘Ruimtelijke Beleidsplannen’:
Met de verzamelde reacties wordt het ontwerp BRB aangepast tot een definitief BRB. De definitieve vaststelling van het BRB door de Gemeenteraad wordt dan de vierde en laatste formele stap.
De gemeenteraad stelt het ontwerp Beleidsplan Ruimte Brugge, waarvan de milieueffecten zijn onderzocht in het ontwerp MER, voorlopig vast. Het ontwerp BRB en het ontwerp MER worden onderworpen aan een openbaar onderzoek.