2024_GR_00094 - Lokaal mondiaal - mondiaal partnerschap Brugge-Ebolowa evaluatie 2023 - planning 2024 - goedkeuring.

EVALUATIE ACTIEPLAN 2023

1. Administratie en praktische voorbereiding

Om de verschillende projecten en samenwerkingen tussen de partners goed voor te bereiden en op te volgen, worden in functie van het actieplan werkbezoeken georganiseerd.

• Middenschool Brugge Centrum nodigde in februari haar partnerschool Lycée Classique et Moderne uit naar Brugge om hun acties i.k.v. hun scholenband te evalueren en verder uit te werken. Dit werd bekostigd met middelen van de VVOB.
• In juni vond een werkbezoek plaats van een Kameroense delegatie aan Brugge met als doel expertise uitwisseling rond klimaat en openbaar domein en de voorbereiding van subsidiedossiers. 
• In november werd i.k.v. het EU Food Wave project samen met Ter Groene Poorte een masterclass rond duurzame cacao en chocolade georganiseerd in Ebolowa. Villa Bota documenteerde de masterclass in een mini docu en verkende de mogelijkheden voor een toekomstige samenwerking rond jongerenradio met onze partnerstad. Tot slot had deze werkreis ook tot doel een analyse te maken van de knelpunten van de drinkwatervoorzieningen in Ebolowa. Hiervoor ging een vertegenwoordiger van Aquaduin mee, eveneens voorzitter van de Mondiale Raad Brugge. 

2. Duurzame stedelijke ontwikkeling

2.1. Fair Trade

Ebolowa en Brugge zijn beiden Fair Trade steden. In beide steden zijn er campagnes om inwoners, handelaars, scholen en het stadspersoneel te sensibiliseren over het belang en de impact van eerlijke handel. Omdat Ebolowa een cacaoregio is en Brugge een chocoladestad, ligt de focus binnen dit partnerschap vooral op het verduurzamen van de cacao-en chocoladeketen (SDG12, duurzame productie en consumptie). 

2.1.1. Traject Ebolowa

Om te komen tot een duurzame cacaoketen in Ebolowa, wordt gefocust op cacaoproducenten enerzijds en ambachtslieden die cacao omzetten in circulaire nevenproducten zoals zeep, olie, cacaosnoepjes, chocolade…anderzijds. Vanuit het partnerschap worden deze groepen ondersteund door middel van: 

1. capaciteitsopbouw  

Door andere en duurzame productietechnieken te gebruiken, stijgt de kwaliteit en verkoopprijs van de cacao, wat resulteert in een beter inkomen voor de cacaoboer. Dit is steeds het opzet van de vormingen die Tijdens de Week van de Fair Trade in Ebolowa georganiseerd worden. Dit jaar namen zo'n 135 jonge ondernemers, ambachtslieden en cacaoproducenten deel. Ook 73 vrouwen volgden een cursus om neveninkomsten te genereren tijdens periodes waarin er geen cacaoverkoop is. Dankzij het produceren van nevenproducten, kunnen ze deze periodes beter overbruggen. Deze vorming werpt intussen zijn vruchten af. De coöperatie Bityli die van bij het begin van het partnerschap inzet op duurzame productie, had in 2023 een opmerkelijk betere prijs voor hun cacao door de transitie naar duurzame productie. 

2. Materiële ondersteuning van coöperaties 

5 cacao coöperaties, goed voor 450 cacaoproducenten, kregen materiële/logistieke ondersteuning om hun werking en productie te versterken (vb werkmaterialen om zepen te maken, cacao en zaadbrekers, organische landbouwproducten,…). 

3. Visibiliteit

In Kameroen wordt Ebolowa meer en meer een voortrekker van eerlijke handel. De acties die ze doen tijdens de Week van de Fair Trade en de ontwikkelingen die er zijn rond duurzame cacaoproductie en -transformatie, zijn een belangrijk visitekaartje. Er wordt dan ook samengewerkt met regionale en nationale media om Ebolowa als Fair Trade Stad en als pioniersstad op de kaart te zetten.

2.1.2 Traject Brugge

In 2023 vierde Brugge '15 jaar Fair Trade Stad'  met een focus  op duurzame chocolade. Tijdens de Faire Ronde, FairTrade@Work, Heerlijk Brugge, Week van de Fair Trade en het Signaalfestival kon men het belang en impact van duurzame chocolade leren kennen. Er werd met verschillende partners samengewerkt: de Gilde van de Brugse chocolatiers, Ter Groene Poorte, Choco Story, Hello Bruges, Villa Bota, Oxfam Wereldwinkel Brugge, BSCJ, ... De actie 'Sjokla for water', waarbij per verkochte reep 50 cent naar drinkwaterprojecten in Ebolowa gaat,  werd (en wordt nog steeds) gepromoot door de deelnemende (chocolade)winkels. De teller staat intussen op 5.945 €. Tijdens een 'meet en greet' (09/06/2023) met de Gilde van de Brugse chocolatiers gaf de Kameroense delegatie een stand van zaken over de acties en toekomstplannen in Ebolowa en werd een update gegeven van de initiatieven in Brugge. 

2.2. Lokale Economie

In 2024 - 2025 wenst de stad Ebolowa een stedelijk atelier op te starten waar verschillende coöperaties en producenten terecht kunnen voor de verwerking, verpakking en verkoop van hun producten. In het atelier moet ook ruimte zijn voor vorming en opleiding die in samenwerking met Ter Groene Poorte en de Brugse chocoladegilde georganiseerd kan worden. In 2023 werd onderzocht hoe dit atelier eruit moet zien en wat dit zal kosten.  

2.3. Openbaar domein

2.3.1. ondersteuning noden 'USEP'- jongeren

Het 'USEP'-project is een sociaal tewerkstellingsprogramma dat jaarlijks jongeren van een opleiding voorziet i.k.v. het beheer van het openbaar domein. Na deze opleiding van 6 maanden, krijgen de jongeren betere toegang tot de arbeidsmarkt of krijgen ze een studiebeurs om verder te studeren.  In 2023 werkten 50 jongeren aan het onderhoud van wegen en plantsoenen. Zij verzorgen ook de bomen en planten van de plantenkwekerij.

2.3.2. herbebossing publieke ruimte Ebolowa / CO2-compensatietool

Met de giften van een schoolactie van de Middenschool, werd een nieuw stukje bos aangeplant aan het ziekenhuis in Ebolowa.  

De plantenkwekerij die met de donaties van de jubilarissen van 2021 werd gerealiseerd, is verder aan het groeien. In 2023 werden 3300 bomen en plantjes opgekweekt, waarvan 800 reeds uitgeplant in het openbaar domein en scholen. Op termijn geven deze bomen schaduw en voeding aan de inwoners en leerlingen. Ook de komende jaren wordt dit verder gezet. 

In 2023 werd de CO2-compensatietool gelanceerd waarbij personeel, gemeenteraadsleden en Bruggelingen hun vlucht kunnen compenseren. De compensatie zal naar herbebossingsprojecten in Zimbabwe en Ebolowa gaan, waar de Bengo'o vallei een grote groene long moet worden midden in de stad (2023_GR_00060). 

2.4. Milieu/omgeving: drinkbaar water

13 van de 32 wijken in Ebolowa hebben nog geen toegang tot drinkbaar water. Zonder drinkbaar water, geen goede gezondheid, wat ook gevolgen heeft voor school en werk. Daarom wordt het installeren van duurzame waterpunten op zonne- energie als een absolute prioriteit gezien. De middelen hiervoor komen van Ebolowa en Brugge, maar ook van de jubilarissen. Zij kunnen het geldbedrag dat de stad hen schenkt, doneren aan een nieuw waterpunt en worden op de hoogte gebracht van de realisatie. De donaties van 2022 (9.535 €) werden in 2023 geïnvesteerd in een drinkwaterpunt in de wijk Angale waar 4000 mensen geen toegang hebben tot drinkbaar water. De werken zijn eind 2023 gestart en zullen in het voorjaar 2024 klaar zijn. Ook in 2023 waren de Brugse jubilarissen vrijgevig. Er werd maar liefst 10.150 euro geschonken aan waterprojecten in Ebolowa.

2.5. Sport/ vrije tijd

Gezien de prioriteit dit jaar op de projecten rond duurzame chocolade en openbaar domein lag, zijn er geen acties met Club en Cercle Brugge ondernomen. Met uitzondering van de donatie van kleding en gadgets van beide ploegen.  

2.6. Welzijn

In Kameroen is er nog steeds een groot taboe rond menstruatie.  24% van de bevolking in Ebolowa zijn meisjes in de leeftijdsgroep tussen 10-18 jaar. Zij vormen een kwetsbare groep omdat zij niet alleen te maken krijgen met menstruatiearmoede (geen toegang tot menstruatieproducten en wegblijven van school), maar ook met stigmatisering. Het Hyme-project van jongerenvereniging AJAC wilt dit bespreekbaar maken binnen de gemeenschappen in Ebolowa. AJAC wou tijdens de 'week van de jeugd' in februari, i.s.m. lokale partners uit de gezondheidszorg, bewustmakingscampagnes en de verdeling van menstruatieproducten bij de meisjes organiseren. Door het feit dat de financiële middelen in februari nog niet voor handen waren, wordt deze activiteit naar februari 2024 verplaatst. 

3. Bestuurskrachtversterking, gelijke kansen en burgerparticipatie

3.1. Communicatie en sensibilisatie

Zowel in Brugge als in Ebolowa werd ingezet op communicatie rond het partnerschap. Tijdens events, in geschreven pers, op social media en congressen, ...

3.2. SDG project scholen Ebolowa

Ebolowa heeft een participatief concept, met name de ODD-clubs, waarbij 8 scholen zich engageren voor een traject rond de SDG's. Naast kennisverwerking, wordt er ook met ambassadeurs gewerkt die samen met een team leerlingen concreet aan de slag gaan. De acties komen bovendien ten goede van de leefbaarheid van de stad Ebolowa, zoals meewerken aan herbebossing van de stad, het collecteren van afval in en rond de school, ... In 2023 werd in maart een groots event georganiseerd waarop meer dan 5000 leerlingen deelnamen. Dit werd mede bekostigd door een subsidie die Ebolowa kreeg van de Association Internationale des Maires Francophones (AIMF). Ook lanceerde Ebolowa voor het eerst, net als in Brugge, de Week van de Duurzame Gemeente. 

3.3. samenwerking en uitwisseling tussen scholen in Brugge en Ebolowa stimuleren

• De samenwerking tussen Middenschool Brugge Centrum en Lycée Classique d'Ebolowa is opgebouwd rond de SDG's en voorziet ook in enkele infrastructurele werken, zoals een waterpunt, verlichting, renovatie van de leraarskamer en een gezondheidspost. 
• Lagere school OLVA Sint-Katrientje deelt via het digitale platform My Equator filmpjes met haar partnerschool. 
• Ook OLVA De Meersen staat in contact met lagere school Group 6 en schonk hen een laptop. Ter Groene Poorte werkte samen met landbouw school CRA een masterclass rond duurzame cacao en chocolade uit i.k.v. het Europese Food Wave Project. 

Alle scholen werden in februari uitgenodigd voor een update van hun scholenband en voor een kennismaking met SDG-Generation, het digitaal platform rond de SDG's in regio Brugge.

3.4. capaciteitsopbouw collega's

Om bepaalde acties te kunnen realiseren is er extra knowhow en logistieke/technische ondersteuning nodig. Omdat ook Ebolowa op zoek gaat naar externe financiering voor projecten en steeds meer op internationale conferenties wordt gevraagd, is het belangrijk goed Engels te kunnen spreken. De collega's van Stad Ebolowa kregen daarom een taalbad Engels. Dit jaar werden ook collega's van beide steden met elkaar in contact gebracht. Zo was er overleg met collega's van dienst omgeving, openbaar domein en klimaat ter voorbereiding van een klimaatplan in Ebolowa. Dienst informatica stelde ook enkele laptops ter beschikking van het team in Ebolowa.

4. Erkenning partnerschap

De manier waarop Ebolowa en Brugge een multi- stakeholder partnerschap uitbouwen i.f.v. duurzame stedelijke ontwikkeling, wordt als insiprerend en innovatief aanzien. Ook het Sjokla-verhaal en de inspanningen die gebeuren op het vlak van verduurzaming van de cacao en chocoladeketen in beide steden, wekt veel belangstelling op. Het kwam o.m. aan bod op de COP28 in Dubai, op het Afrifoodlinks-consortium in Kenia, het Food Wave-congres in Milaan, op de UNIDO Study tour van VITO, de Belgium Chocolate Awards, op de trefdag en het stedenbandenoverleg van VVSG, de Provincie West-Vlaanderen en Fair Trade Gemeenten en in de DDC Global Policy Toolkit van de Organisatie voor Economische Samenwerking en Ontwikkeling (OECD) en een studie van VNG Nederland naar de rol van lokale besturen in internationale samenwerking. Ook de ambassadeur van België in Kameroen, Eric Jacquemin, loofde tijdens het werkbezoek in november de samenwerking tussen beide steden.  

5. Budget

Hierbij een overzicht van middelen van 2023:

Er werd 100.263.39 euro besteed aan het partnerschap, waarvan 26.289,74 € door stad Brugge. Ebolowa zelf besteedde 24.840,71 euro aan het partnerschap. De overige uitgaven t.b.v. 49.132,94 euro werden bekostigd d.m.v. subsidies en fondsen. Het subsidiebudget dat niet werd benomen, werd terug vrijgegeven (EU Food Wave). Het geraamde bedrag van 'Sjokla for water' werd niet behaald en dus ook niet besteed. In 2023 werd 5.945 euro binnen gehaald door de verkoop van Sjokla. Dit bedrag zal in 2024 besteed worden.

In bijlage is een detailweergave van de rekening 2023 terug te vinden.

VOORSTEL ACTIEPLAN 2024

1. Administratie en praktische voorbereiding

Eind juni 2024 is een werkbezoek gepland naar Brugge waarbij de capaciteitsopbouw rond toerisme en de evaluatie en voorbereiding van actieplannen en subsidies centraal staat. Aangezien Feest in 't Park het partnerschap in de kijker zet, proberen we het werkbezoek dan ook in te plannen. Een tegenbezoek aan Ebolowa is vooralsnog niet voorzien. Dit  zal enkel plaatsvinden indien het nodig is in functie van de uitwerking van de potentiële subsidiedossiers.

2. Duurzame stedelijke ontwikkeling

2.1. Fair Trade

Brugge zit sinds 2015 lid van het Milan Urban Food Policy Pact (MUFPP), een internationaal netwerk rond stedelijke duurzame voedselstrategieën. Aangezien Ebolowa hier ook op inzet en dit een interessant netwerk voor onze partnerstad kan zijn, stelt ze zich in 2024 kandidaat om toe te treden tot het MUFPP.

In 2024 wordt op hetzelfde elan verder gewerkt rond Fair Trade met blijvende focus op duurzame cacao en chocolade. 

2.1.1. Traject Ebolowa

De vaste acties zoals de Week van de Fair Trade, capaciteitsopbouw, begeleiding en ondersteuning van coöperaties en ambachtslieden in kader van duurzame cacao productie en - verwerking, worden ook dit jaar verder gezet.  In 2024 zal de focus vooral liggen op de voorbereiding van het dossier voor de bouw van een stedelijk atelier voor cacao waar verschillende coöperaties en producenten terecht kunnen voor de verwerking, verpakking en verkoop van hun producten. De bouwplannen zijn er en worden momenteel samen met de Gilde van de Brugse chocolatiers verder voorbereid. De Gilde van de Brugse chocolatiers zal hiervoor een investeringssubsidie aanvragen bij de Provincie West-Vlaanderen (zie verder subsidies). Indien dit wordt gerealiseerd, zullen de Brugse chocolatiers van de chocoladegilde en Ter Groene Poorte in de toekomst opleiding kunnen geven in Ebolowa. 

2.1.2 Traject Brugge

De samenwerkingsovereenkomst met de Gilde van de Brugse Chocolatiers die de onderlinge afspraken over de productie, distributie, verkoop en promotie van 'Sjokla' regelt (zie 2020_CBS_02806), wordt verlengd. Deze wordt ter goedkeuring voorgelegd aan de Gemeenteraad (zie bijlage). 

Studenten Marketing van Howest voeren een onderzoek naar het potentieel van Sjokla als relatiegeschenk voor bedrijven. In 2024 zullen er ook kleine  'sjokla's' (type koffie chocolaatjes) worden geproduceerd die door verschillende stadsdiensten kunnen worden aangekocht. Deze zullen ook aan externen worden aangeboden. 

Samen met de Gilde van de Brugse Chocolatiers wordt ook het chocoladefestival, dat op 7-9 maart 2025 zal plaatsvinden, voorbereid (2023_CBS_05701).

2.2. Openbaar domein

2.2.1. Ondersteuning en monitoring 'USEP'- jongeren

Het sociaal tewerkstellingsprogramma 'USEP' waarbij jongeren een opleiding krijgen in groenbeheer of constructie, wordt ook in 2024 verder gezet. 

2.3.2. Herbebossing/ vergroenen publieke ruimte > CO2-compensatietool Stad Brugge

De plantenkwekerij en het vergroenen van de stad Ebolowa, blijft ook in 2024 verder ondersteund worden.

In 2024 zal de CO2-compensatietool van stad Brugge meer onder de aandacht gebracht worden. In eerste instantie bij personeelsleden en gemeenteraadsleden, maar ook naar reisbureaus, Bruggelingen en toeristen toe.  

2.4. Milieu/omgeving

2.4.1. Realisatie geïntegreerd waterpunt in de Adoum

In navolging van het werkbezoek in 2023 aan Ebolowa, maakte Emmanuel Van Houtte (Aquaduin) samen met Eric Oyono, (directeur openbaar domein van de stad Ebolowa) een analyse van de drinkwatervoorzieningen in Ebolowa. De knelpunten en mogelijke oplossingen werden in kaart gebracht. Op basis van dit rapport kan er stapsgewijs verder gewerkt worden aan een betere toegang tot drinkbaar water in Ebolowa.

In 2024 wordt een geïntegreerd waterpunt op zonne-energie gerealiseerd in de wijk Adoum, waar 1500 inwoners en een lagere school gebruik van zullen kunnen maken. De realisatie van dit waterpunt wordt mee financieel ondersteund door de donaties van de jubilarissen van 2023 (10.150 euro) en de opbrengsten van 'Sjokla for water' 2023 (5.945 euro). 

3. Bestuurskrachtversterking, gelijke kansen en burgerparticipatie

3.1. Communicatiemateriaal i.k.v. partnerschap

Zowel in Brugge als in Ebolowa dragen het partnerschap en de acties van het actieplan uit via diverse communicatiekanalen. 

3.2. Ondersteuning SDG project scholen Ebolowa

Het project 'ODD-clubs' wordt verder ondersteund. De kosten voor begeleiding en educatieve materialen worden voorzien vanuit het budget van het partnerschap. 

3.3. Samenwerking en uitwisseling scholen en middenveld

De scholenband Middenschool Brugge- Lycée Classique et Moderne gaat haar laatste jaar in. Dit jaar zullen de educatieve projecten en de laatste fase van de bouw van een gezondheidspost op school worden afgerond. VVOB heeft de subsidiëring van scholenbanden immers stopgezet, waardoor het moeilijk wordt om nog langdurige engagementen aan te gaan. Dit belet niet dat er op educatief vlak  verder digitaal kan uitgewisseld worden. 

Ter Groene Poorte gaat nu mede dankzij het traject van de Food Wave masterclasses van de voorbije 2 jaar, een 'Bean to Bar' atelier bouwen op school om de aspirant- chocolatiers meer bewust te maken van het belang en impact van duurzame chocolade. Hierin zitten ook toekomstige samenwerkingsmogelijkheden met Ebolowa. 

Villa Bota heeft in december 2023 het Signaalfestival georganiseerd, waarvan een deel van de opbrengst naar de opstart van een jongerenradio in Ebolowa gaat. Met Het Entrepot / Villa Bota wordt dit jaar bekeken hoe de verdere uitwerking van een project rond jongerenradio kan gerealiseerd worden. 

3.4. Capaciteitsopbouw collega's Brugge- Ebolowa

De dienst toerisme in Ebolowa is sinds 2022 opgericht en staat dus nog in kinderschoenen.  De verantwoordelijke voor toerisme in Ebolowa komt in juni naar Brugge om kennis en expertise te verwerven bij de collega's van Toerisme Brugge. Ook de verantwoordelijke van archivering in Ebolowa zal in contact gebracht worden met het stadsarchief. 

4. Budget

Voor 2024 is voor het mondiaal partnerschap een totaalbudget voorzien van 88.184,50 euro, waarvan 28.283,50 euro van Stad Brugge en 23.806 euro van Stad Ebolowa. De overige uitgaven worden gedekt met middelen van fondsen en subsidies. Hierbij een overzicht van de beschikbare middelen:

In bijlage is de detailbegroting van 2024 te vinden. 

SUBSIDIEDOSSIERS

Provincie West-Vlaanderen

In 2023 keurde het Wereldhuis van de Provincie West-Vlaanderen de subsidie aanvraag voor internationale samenwerking tussen steden goed. De focus ligt op het verduurzamen van de cacao en chocoladeketen. Het totale bedrag voor 3 jaar is 60.000 euro of 20.000 euro per jaar. Ook in 2024 zal 20.000 euro  als subsidie voorzien worden voor het traject rond duurzame cacao in Ebolowa.

Daarnaast zal de Gilde van de Brugse chocolatiers een aanvraag indienen bij de Provincie voor een investeringssubsidie voor de realisatie van een chocolade atelier in Ebolowa. Dit chocolade atelier zal ongeveer 200.000 euro kosten. Bij de Provincie is een investeringssubsidie mogelijk van 60.000 euro. Om 60.000 euro te krijgen van de Provincie, moet er 15.000 euro cofinanciering zijn. Stad Brugge voorziet 7.533,50 euro hiervoor van het investeringskrediet van Lokaal Mondiaal (BI016000 -SA00398 - 23000001). De overige cofinanciering wordt voorzien door de Gilde van de Brugse Chocolatiers en Ebolowa.  Deze subsidie zal in 2024 worden aangevraagd en is dus nog onder voorbehoud. De overige 125.000 euro zal worden gevraagd bij  het ministerie van handel in Kameroen. 

G-stic Program

Ebolowa verwacht de komende 4 jaar 30.000 nieuwe inwoners door de komst van o.a. de nieuwe universiteit. Dit brengt heel wat uitdagingen met zich mee op vlak van urbanisatie, mobiliteit, waterbevoorrading, voeding,....Een klimaatplan op maat van Ebolowa zou een goede leidraad kunnen zijn om de stad hierop te organiseren. Hiervoor zouden we kunnen beroep doen op het G-stic Programma, een subsidie die klimaatprojecten in het Globale Zuiden ondersteunt, indien we ook een samenwerking kunnen aangaan met externe partners. Lokaal Mondiaal zit eerstdaags samen met de cel subsidiewerking, Vito, Rikolto en Bosaq om het project verder vorm te geven. Het klimaatplan en het chocolade atelier zal hier mogelijks onderdeel van zijn. Afhankelijk van de haalbaarheid en medewerking van deze partners, zal een aanvraag voor een demonstratieproject worden ingediend vanuit VITO, het studiebureau waarmee ook Stad Brugge heeft samengewerkt voor haar klimaatplan.

PARTICIPATIE HORIZON EUROPE 'AfriFoodLinks'

Stad Brugge werd omwille van haar werk als Fair Trade Stad en het moniaal partnerschap door Milan Urban Food Policy Pact (MUFPP) gekozen om als 1 van de 5 Europese steden deel te nemen aan het 'AfriFoodLinks-'project dat in juni 2023 officieel van start ging. Ook de stad Ebolowa is mee opgenomen in dit netwerk. Onder leiding van ICLEI Africa wordt de komende 3 jaar een internationaal netwerk uitgebouwd dat moet bijdragen aan de realisatie van stedelijke, duurzame, gezonde en inclusieve voedselsystemen met een positieve impact op het milieu. Het project brengt 26 partners samen om de voedselzekerheid en stedelijke duurzaamheid in meer dan 65 steden in Afrika en Europa te verbeteren. Het gaat niet om een subsidie, maar om kennisuitwisseling en het delen van expertise (zie 2023_CBS_00006). Reis- en verblijfkosten i.k.v. dit project worden 100 % bekostigd door ICLEI. Afrifoodlinks stelt in 2024 ook een consultant ter beschikking van Stad Brugge om (bijkomend) onderzoek te doen i.k.v. onze stedelijke duurzame voedselstrategie. 

ADVIES MONDIALE RAAD

De Mondiale Raad geeft positief advies op dit dossier (zie bijlage).